Hệ điều hành Linux là gì?

Khái niệm

Linux có thể hiểu đơn giản là một hệ điều hành giống như Windows hay macOS, nhưng miễn phí, mã nguồn mở và linh hoạt hơn. Nó giúp máy tính hoạt động, quản lý phần cứng, phần mềm và cho phép người dùng thực hiện các tác vụ như lướt web, lập trình, quản lý máy chủ hay bảo mật hệ thống.

Các thành phần của hệ điều hành Linux

Hệ điều hành Linux bao gồm các thành phần chính sau:

• Kernel: Kernel là phần trung tâm của hệ điều hành, quản lý tài nguyên phần cứng và điều phối các tác vụ của hệ thống. Kernel Linux được phát triển bởi Linus Torvalds và cộng đồng người dùng.
• Giao diện dòng lệnh và đồ họa: Linux cung cấp cả giao diện dòng lệnh (command line) và giao diện đồ họa (Graphical User Interface - GUI) để tương tác với hệ thống.
• Hệ thống tệp tin: Hệ điều hành Linux sử dụng hệ thống tệp tin ext4 mặc định, nhưng hỗ trợ nhiều hệ thống tệp tin khác nhau.
• Quản lý tiến trình: Linux quản lý các tiến trình và ứng dụng chạy trên hệ thống, cho phép chúng tương tác và chia sẻ tài nguyên.

Hệ điều hành Linux bao gồm 4 thành phần chính

Đặc điểm của hệ điều hành Linux

Hệ điều hành Linux được phát triển bởi cộng đồng người dùng trên khắp thế giới, không phụ thuộc vào một công ty hay tổ chức duy nhất. Ngoài ra, Linux thường được sử dụng trên máy chủ và thiết bị nhúng, trong khi Windows và macOS chủ yếu dành cho máy tính cá nhân.

Một trong những đặc điểm riêng biệt là hệ điều hành Linux sử dụng mã nguồn mở miễn phí, trong khi Windows và macOS thường yêu cầu giấy phép hoặc mua bản quyền. Nên Linux trở thành một lựa chọn phù hợp cho người dùng cá nhân, doanh nghiệp và tổ chức có ngân sách hạn chế.

Bạn đọc tham khảo thêm:  Các Level Trong CNTT. Cách Phân Biệt Và Đánh Giá Năng Lực

Lịch sử phát triển của hệ điều hành Linux

Ai là người viết hệ điều hành Linux

Câu chuyện về Linux bắt đầu từ một sinh viên người Phần Lan tên Linus Torvalds tại Đại học Helsinki. Vào năm 1991, Torvalds đã phát triển hệ điều hành Linux như một dự án cá nhân hoàn toàn miễn phí. Sau khi công bố mã nguồn trên internet, dự án đã nhanh chóng thu hút sự quan tâm của cộng đồng lập trình viên toàn cầu.

Các giai đoạn phát triển của hệ điều hành Linux

Sau đây là tổng quan về 3 giai đoạn phát triển của hệ điều hành Linux:

• Giai đoạn đầu (1991 - 1994): Linux chỉ là một nhân hệ điều hành đơn giản, chưa có giao diện đồ họa và cần sự hỗ trợ từ các phần mềm khác như GNU.
• Giai đoạn mở rộng (1995 - 2005): Nhiều bản phân phối hệ điều hành Linux ra đời như Debian, Red Hat, Slackware, giúp Linux phổ biến hơn.
• Thời kỳ bùng nổ (2006 - nay): Linux trở thành hệ điều hành chính trên máy chủ, hệ thống siêu máy tính, điện thoại thông minh (Android) và các thiết bị nhúng. Các bản phân phối thân thiện như Ubuntu, Fedora giúp Linux tiếp cận người dùng phổ thông.

Người phát minh ra hệ điều hành Linux là Linus Torvalds - khi ấy là một sinh viên người Phần Lan

Ưu điểm và nhược điểm của hệ điều hành Linux

Hệ điều hành Linux nổi bật với rất nhiều ưu điểm. Trước hết, đây là một hệ điều hành hoàn toàn miễn phí, đi kèm với các ứng dụng văn phòng chất lượng cao như OpenOffice và LibreOffice.

Tính bảo mật cao cùng khả năng tùy biến linh hoạt là những điểm cộng không thể bỏ qua. Đặc biệt, Linux vẫn hoạt động ổn định trên các máy tính có cấu hình thấp, không gây hiện tượng giật lag như các hệ điều hành khác.

Tuy nhiên, hệ điều hành Linux không phải là không có nhược điểm.  Số lượng ứng dụng được hỗ trợ vẫn còn hạn chế do nhiều nhà phát triển phần mềm chưa ưu tiên nền tảng này. Ngoài ra, việc thiếu driver từ một số nhà sản xuất phần cứng cũng là một rào cản đáng kể.

9 phiên bản phổ biến nhất của hệ điều hành Linux

Dưới đây là 9 phiên bản (distro) phổ biến nhất của hệ điều hành Linux, được sử dụng rộng rãi cho nhiều mục đích khác nhau:

Fedora

Fedora tập trung vào việc cung cấp các phần mềm mới nhất và các công nghệ tiên tiến. Fedora có tính linh hoạt cao và tích hợp sẵn SELinux để tăng cường bảo mật, phù hợp cho các nhà phát triển phần mềm và môi trường nghiên cứu.

Mặc dù có thể được sử dụng làm hệ điều hành chính cho máy tính cá nhân, Fedora yêu cầu người dùng có kiến thức kỹ thuật cao hơn để tận dụng tối đa các tính năng.

Debian

Debian tuân thủ các nguyên tắc của phần mềm tự do và có tính linh hoạt cao, có thể tùy chỉnh để phù hợp với nhiều mục đích sử dụng. Bản phân phối này thường được sử dụng trên các máy chủ web, hệ thống nhúng, và là nền tảng cho nhiều bản phân phối khác, như Ubuntu. Phiên bản này hoạt động với sự ổn định và tính bảo mật cao

Slackware Linux

Slackware yêu cầu người dùng cấu hình hệ thống bằng tay thông qua dòng lệnh, phù hợp cho người dùng đã có kinh nghiệm. Phiên bản này thường được sử dụng trong các môi trường máy chủ yêu cầu tính ổn định và kiểm soát cao, cũng như cho mục đích học tập về hệ thống Unix và Linux.

Phiên bản Slackware của hệ điều hành Linux phù hợp hơn với người dùng đã có kinh nghiệm về CNTT

Mageia Linux

Phiên bản này là một nhánh của Mandriva Linux, kế thừa các ưu điểm như tính dễ sử dụng và khả năng tương thích phần cứng. Mageia phù hợp cho người dùng muốn một hệ điều hành dễ sử dụng, ổn định, và có giao diện quen thuộc, đặc biệt là cho các công việc văn phòng và duyệt web.

Puppy Linux

Puppy Linux có kích thước rất nhỏ và chạy rất nhanh trên các máy tính cũ hoặc có cấu hình thấp. Phiên bản được thiết kế để hoạt động với nhiều công cụ và ứng dụng được cài đặt sẵn, và có thể chạy hoàn toàn từ RAM. Phiên bản này của hệ điều hành Linux thường được sử dụng để khôi phục hệ thống hoặc như một hệ điều hành di động từ USB.

OpenSUSE/SUSE Linux Enterprise

OpenSUSE/SUSE Linux Enterprise cung cấp hai phiên bản: OpenSUSE là phiên bản cộng đồng. SUSE Linux Enterprise là phiên bản thương mại, cung cấp sự ổn định và hỗ trợ cho các môi trường doanh nghiệp.

Cả hai đều có công cụ quản lý hệ thống YaST mạnh mẽ, cho phép dễ dàng cấu hình hệ thống và phát triển phần mềm. Chúng thường được sử dụng trong các máy chủ web, môi trường điện toán đám mây và phát triển phần mềm.

CentOS Linux

CentOS Linux cung cấp một bản sao miễn phí của RHEL với tất cả các tính năng và bảo mật tương đương. Phiên bản này được biết đến với sự ổn định và bảo mật cao, nên thường được sử dụng trong các máy chủ web, hệ thống lưu trữ, và trong môi trường điện toán đám mây, như AWS, Azure và Google Cloud.

Ubuntu

Nhờ giao diện trực quan và dễ sử dụng, phiên bản này của hệ điều hành Linux phù hợp cho người mới bắt đầu. Ubuntu hiện tại đang có một cộng đồng lớn mạnh, giúp người dùng dễ dàng tìm kiếm sự hỗ trợ. Phiên bản thường được sử dụng làm hệ điều hành chính cho máy tính cá nhân, máy chủ web, và trong môi trường điện toán đám mây.

Phiên bản Ubuntu của hệ điều hành Linux phù hợp với người mới bắt đầu

Linux Mint

Linux Mint, dựa trên Ubuntu, mang đến trải nghiệm người dùng truyền thống hơn với các môi trường desktop như Cinnamon, MATE, và Xfce. Điểm nổi bật của Linux Mint là nó được trang bị sẵn các codec và plugin đa phương tiện, giúp người dùng có thể sử dụng ngay sau khi cài đặt.

Linux Mint lý tưởng cho người dùng muốn một hệ điều hành dễ sử dụng, ổn định và có giao diện quen thuộc, phù hợp cho các công việc văn phòng.

Nên sử dụng phiên bản hệ điều hành Linux nào?

Nếu bạn mới làm quen với hệ điều hành Linux, Linux Mint là một lựa chọn lý tưởng. Phiên bản này có cách cài đặt đơn giản, chỉ cần một USB hoặc đĩa DVD trắng là có thể thiết lập. Linux Mint đi kèm với đầy đủ công cụ đa phương tiện và giao diện trực quan, giúp người dùng Windows chuyển đổi thuận lợi.

Nếu bạn mới làm quen với hệ điều hành Linux, Linux Mint là một lựa chọn lý tưởng

Như vậy, bài viết trên đã giới thiệu đến bạn các kiến thức tổng quan, ưu điểm và nhược điểm của hệ điều hành Linux. Hy vọng bạn đã có cái nhìn rõ ràng hơn về hệ điều hành Linux và có thể đưa ra quyết định liệu nó có phù hợp với nhu cầu sử dụng của mình hay không.