Giải mã Bonus là gì? Bonus nghĩa tiếng Anh là gì?

Khái niệm bonus là gì?

Ngay từ cái tên, chúng ta đã có thể hình dung được ý nghĩa cơ bản của nó. Bonus là gì? Bonus là một thuật ngữ phổ biến dùng để chỉ một khoản tiền hoặc một lợi ích bổ sung được trao cho một cá nhân hoặc một nhóm người, ngoài mức lương hoặc thù lao cơ bản đã được thỏa thuận.

Nói một cách dễ hiểu, nó là phần thưởng thêm mà bạn nhận được khi đạt được một mục tiêu nào đó, thể hiện sự công nhận, khuyến khích của tổ chức dành cho thành tích vượt trội hoặc sự đóng góp quan trọng của bạn.

Bonus là khoản thưởng bổ sung ngoài mức lương cơ bản được doanh nghiệp trao cho nhân viên

Bonus trong tiếng Anh có nghĩa là gì?

Để trả lời cho câu hỏi "bonus nghĩa tiếng Anh là gì" và "bonus tiếng anh là gì", chúng ta cần xem xét nguồn gốc của từ này.

• Trong tiếng Anh, từ Bonus bắt nguồn từ tiếng Latin là bonus, có nghĩa là "tốt" hoặc "tuyệt vời".
• Khi được sử dụng như một danh từ, Bonus có nghĩa chính là tiền thưởng, phần thưởng, lợi ích bổ sung hoặc quà tặng thêm.

Ý nghĩa của Bonus trong các lĩnh vực khác nhau

Dù thuật ngữ bonus là gì thường được dùng trong kinh doanh, đặc biệt là lĩnh vực nhân sự, nhưng nó vẫn xuất hiện rộng rãi:

• Trong Kinh doanh/Tài chính: Là cổ tức, tiền lãi hoặc khoản thanh toán đặc biệt cho cổ đông.
• Trong Ngành Bán lẻ/Dịch vụ: Là những ưu đãi, quà tặng kèm, hoặc điểm thưởng cho khách hàng.
• Trong Game (Trò chơi điện tử): Là vật phẩm, cấp độ, hoặc điểm số cộng thêm mà người chơi nhận được khi hoàn thành một nhiệm vụ đặc biệt.

Các loại bonus phổ biến hiện nay

Để hiểu rõ hơn bonus là gì trong lương, hãy cùng điểm qua những loại bonus phổ biến mà người đi làm thường gặp nhé:

Performance Bonus - Thưởng hiệu suất

Đây là loại tiền thưởng phổ biến nhất, gắn liền trực tiếp với kết quả công việc của cá nhân, nhóm, hoặc toàn công ty. Nó là khoản tiền được trả khi người lao động đạt hoặc vượt các mục tiêu, chỉ số hiệu suất quan trọng (KPIs). Thưởng hiệu suất khuyến khích nhân viên nỗ lực hết mình vì mục tiêu chung, là sự công nhận cụ thể nhất cho tài năng và cống hiến.

Year-end Bonus - Thưởng cuối năm

Nếu hỏi người lao động Việt Nam loại bonus là gì được chờ đợi nhất, câu trả lời chắc chắn là Year-end Bonus. Đây là khoản tiền thưởng lớn nhất trong năm, thường được chi trả vào dịp cuối năm âm lịch (trước Tết Nguyên Đán), với mục đích tri ân và động viên nhân viên sau một năm làm việc.

Cách tính phổ biến của tiền thưởng tết thường được tính dựa trên số tháng làm việc trong năm (1 tháng lương, 2 tháng lương, hoặc thậm chí là 3 tháng lương tùy theo hiệu quả kinh doanh của công ty). Loại tiền thưởng này giúp nhân viên có một cái Tết sung túc, đồng thời là lời cam kết gắn bó giữa nhân viên và doanh nghiệp.

Year end bonus là khoản thưởng cuối năm được chi trả trước Tết để tri ân nhân viên

Sign-on Bonus - Thưởng chào mừng/ký hợp đồng

Loại tiền thưởng này thường được áp dụng trong quá trình tuyển dụng nhân sự cấp cao hoặc những vị trí khan hiếm. Hiểu một cách đơn giản, sign-on bonus là một khoản tiền mặt được công ty trả cho ứng viên ngay sau khi họ chấp nhận lời mời làm việc và ký hợp đồng chính thức. Mục đích của khoản thưởng này là hấp dẫn những ứng viên sáng giá, bù đắp cho những thiệt thòi về phúc lợi hoặc tiền thưởng cuối năm mà họ có thể mất khi rời bỏ công ty cũ.

Referral Bonus - Thưởng giới thiệu nhân viên

Các công ty thường khuyến khích nhân viên hiện tại giới thiệu người quen có năng lực. Khoản tiền thưởng dành cho nhân viên khi họ giới thiệu một ứng viên thành công và ứng viên đó chính thức làm việc tại công ty sau thời gian thử việc nhất định. Nó giúp công ty tiết kiệm chi phí tuyển dụng, tận dụng mạng lưới quan hệ của nhân viên để tìm được người phù hợp văn hóa công ty.

Retention Bonus - Thưởng giữ chân

Loại bonus này như một cú hích để đảm bảo nhân viên chủ chốt không rời đi vào những thời điểm nhạy cảm. Nó là khoản tiền được cam kết trả cho nhân viên nếu họ đồng ý ở lại làm việc trong một khoảng thời gian cụ thể (thường là khi công ty đang tái cơ cấu, sáp nhập, hoặc đang thực hiện một dự án chiến lược quan trọng). Thưởng giữ chân đảm bảo sự ổn định nhân sự và hoạt động kinh doanh liền mạch.

Bạn đọc tham khảo thêm: 

Top phần mềm tính lương tốt nhất giúp tiết kiệm thời gian, chi phí

Poster là gì? Tìm hiểu khái niệm, vai trò và các loại poster phổ biến

Lợi ích mà bonus mang lại cho doanh nghiệp và người lao động

Khi nhắc đến bonus, nhiều người thường nghĩ đơn giản đó chỉ là một khoản tiền thưởng thêm vào cuối tháng hoặc cuối năm. Nhưng trên thực tế, bonus mang lại giá trị lớn hơn rất nhiều cả về mặt tài chính lẫn tinh thần, cho cả doanh nghiệp và người lao động.

Đối với Doanh nghiệp

• Tăng động lực và năng suất làm việc: Một chính sách bonus rõ ràng và minh bạch chính là liều vitamin giúp nhân viên làm việc với năng lượng và mục tiêu cụ thể hơn. Thay vì chỉ làm cho xong, họ có lý do để cố gắng vượt KPI, vì biết rằng hiệu suất cao hơn đồng nghĩa với bonus cao hơn.
• Giữ chân nhân tài: Không gì hiệu quả bằng việc thưởng xứng đáng để giữ chân người giỏi. Khi nhân viên cảm nhận được rằng nỗ lực của mình được ghi nhận, họ sẽ không dễ dàng rời bỏ công ty. Một công ty có văn hóa thưởng rõ ràng luôn tạo được cảm giác an toàn và trung thành trong lòng nhân viên.
• Thu hút nhân tài: Trong thị trường lao động cạnh tranh khốc liệt, bonus chính là vũ khí mềm để doanh nghiệp ghi điểm với ứng viên tiềm năng. Chính sách sign-on bonus hay referral bonus đang ngày càng phổ biến, giúp doanh nghiệp rút ngắn thời gian tuyển dụng và thu hút nhân tài chất lượng cao.
• Củng cố văn hóa doanh nghiệp: Một doanh nghiệp biết thưởng công bằng và kịp thời sẽ tự nhiên xây dựng được văn hóa ghi nhận - tôn trọng - nỗ lực. Bonus không chỉ là tiền, mà còn là lời cảm ơn chân thành từ công ty dành cho những đóng góp thầm lặng của nhân viên. Chính điều này giúp củng cố tinh thần đoàn kết, tạo môi trường làm việc tích cực và chuyên nghiệp hơn.

Bonus cũng là một hình thức để doanh nghiệp củng cố và xây dựng văn hóa nội bộ

Đối với Người lao động

• Tăng thu nhập thực tế: Không thể phủ nhận rằng bonus là nguồn thu nhập đáng kể ngoài lương cố định. Đối với nhiều người, đây là khoản thưởng giúp cân bằng cuộc sống, có thể là tiền tiết kiệm, du lịch hoặc chăm lo cho gia đình.
• Cảm giác được công nhận và trân trọng: Một lời khen có thể khiến bạn vui, nhưng một khoản bonus thực tế sẽ khiến bạn cảm thấy được ghi nhận. Bonus chính là chứng nhận vật chất cho nỗ lực của bạn, giúp bạn tự tin hơn và có thêm động lực gắn bó lâu dài với công ty. Cảm giác được tưởng thưởng công bằng luôn là một trong những yếu tố giữ chân nhân viên mạnh mẽ nhất.
• Thúc đẩy bản thân phát triển hơn: Khi bạn biết rằng hiệu suất tốt hơn = bonus cao hơn, bạn sẽ chủ động học thêm kỹ năng mới, cải thiện hiệu quả công việc và đặt ra mục tiêu cá nhân rõ ràng hơn. Chính cơ chế thưởng này giúp nhân viên tự phát triển bản thân, không chỉ để nhận tiền thưởng, mà còn để nâng tầm giá trị nghề nghiệp.

Bonus có thể tính như thế nào?

Sau khi hiểu bonus là gì, chắc chắn bạn cũng tò mò rằng khoản bonus được tính như nào. Thực tế, cách tính bonus phụ thuộc vào loại hình thưởng mà doanh nghiệp áp dụng. Dưới đây là một số công thức phổ biến hiện nay:

Cách tính Bonus theo hiệu suất

Đây là hình thức thưởng phổ biến nhất, dựa trên kết quả làm việc cá nhân hoặc nhóm. Công thức thường dùng: Bonus = Mức lương cơ bản × Tỷ lệ thưởng (%) theo hiệu suất

Ví dụ: Nếu bạn có mức lương cơ bản là 15 triệu đồng/tháng, và đạt mức hiệu suất 120%, thì tỷ lệ thưởng có thể là 20%, khi đó: Bonus = 15.000.000 × 20% = 3.000.000 đồng.

Cách tính Bonus theo doanh thu hoặc lợi nhuận

Với các vị trí liên quan đến kinh doanh hoặc bán hàng, bonus thường gắn liền với doanh thu hoặc lợi nhuận mà nhân viên mang lại. Ví dụ: Bonus = (Doanh thu cá nhân × Tỷ lệ hoa hồng) + Thưởng vượt chỉ tiêu. Điều này giúp nhân viên có thêm động lực tăng doanh số, đồng thời mang lại lợi ích trực tiếp cho doanh nghiệp.

Cách tính Bonus theo thâm niên

Một số công ty áp dụng Retention Bonus để giữ chân nhân viên lâu năm. Thưởng này thường được tính theo: Bonus = Mức lương cơ bản × Số năm làm việc × Tỷ lệ quy định

Ví dụ: Nếu bạn làm việc được 3 năm, lương 20 triệu, tỷ lệ quy định 5%, thì Bonus = 20.000.000 × 3 × 5% = 3.000.000 đồng.

Cách tính Bonus cuối năm 

Đây là khoản thưởng được trông chờ nhất trong năm, thường dựa trên kết quả hoạt động của công ty. Công thức tham khảo: Bonus = Lương trung bình tháng × Hệ số thưởng. Trong đó hệ số thưởng có thể dao động từ 0.5 đến 2 lần lương, tùy vào tình hình tài chính của doanh nghiệp và mức đóng góp của từng cá nhân.

Lưu ý khi tính Bonus

• Bonus thường không cố định và không bắt buộc theo quy định pháp luật.
• Doanh nghiệp có thể linh hoạt điều chỉnh mức thưởng tùy tình hình kinh doanh.
• Người lao động nên hiểu rõ bonus là gì, các loại thưởng hiện có, và cách tính cụ thể trong hợp đồng để đảm bảo quyền lợi của mình.

Cách doanh nghiệp sử dụng Bonus hiệu quả

Giữ chân nhân tài nhờ minh bạch lương thưởng

Một chính sách bonus tốt không chỉ tạo động lực cho nhân viên, mà còn góp phần nâng cao hiệu suất và gắn kết đội ngũ. Dưới đây là 4 nguyên tắc quan trọng giúp doanh nghiệp sử dụng bonus hiệu quả.

• Minh bạch trong tiêu chí thưởng: Một trong những yếu tố cốt lõi khi áp dụng bonus trong doanh nghiệp là tính minh bạch. Tiêu chí thưởng cần được công bố rõ ràng: ai được thưởng, mức thưởng bao nhiêu, dựa trên kết quả nào. Khi nhân viên hiểu rõ điều kiện để đạt thưởng, họ sẽ chủ động nỗ lực hơn thay vì cảm thấy mơ hồ hoặc thiếu công bằng.
• Thưởng kịp thời khi nhân viên đạt thành tích: Bonus chỉ thực sự có ý nghĩa khi được trao đúng thời điểm. Nếu thưởng quá muộn, cảm xúc hứng khởi từ thành tích đã nguội dần, hiệu quả động viên cũng giảm theo.
• Phù hợp ngân sách: Dù hiểu bonus là gì và muốn khuyến khích nhân viên, nhưng nếu doanh nghiệp không cân nhắc kỹ ngân sách, việc thưởng “cho có” sẽ phản tác dụng. Một chính sách bonus hiệu quả phải cân bằng giữa khả năng tài chính và mức độ đóng góp thực tế của nhân viên.
• Liên kết với mục tiêu công ty: Bonus không chỉ để “thưởng” mà còn là công cụ định hướng hành vi nhân viên. Doanh nghiệp nên thiết kế chính sách thưởng sao cho mỗi khoản bonus đều gắn liền với mục tiêu chiến lược. Cách làm này giúp nhân viên hiểu rằng: bonus không chỉ là phần thưởng cá nhân, mà còn là sự đóng góp vào thành công tập thể.

Kết luận

Như vậy, hiểu rõ bonus là gì và biết cách sử dụng đúng hướng sẽ giúp doanh nghiệp biến khoản thưởng thành động lực nội tại mạnh mẽ, thay vì chỉ là chi phí. Một chính sách bonus minh bạch, kịp thời và gắn với mục tiêu chung sẽ tạo ra văn hóa làm việc tích cực, nơi mỗi cá nhân đều cảm thấy được công nhận và sẵn sàng cống hiến nhiều hơn.