Kỹ thuật phần mềm là gì?

Kỹ thuật phần mềm (Software Engineering) là ngành học liên quan đến việc áp dụng các nguyên tắc kỹ thuật vào quá trình thiết kế, phát triển, bảo trì và kiểm thử phần mềm một cách có hệ thống, có tổ chức và có thể định lượng được. Đây là lĩnh vực đòi hỏi sự kết hợp giữa kiến thức kỹ thuật, khoa học máy tính và quản lý dự án để tạo ra các sản phẩm phần mềm có chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu người dùng.

Định nghĩa và vai trò của kỹ thuật phần mềm

Kỹ thuật phần mềm không đơn thuần là "lập trình" như nhiều người vẫn hiểu lầm. Ngành học này bao gồm toàn bộ quy trình từ khâu phân tích yêu cầu, thiết kế, lập trình, kiểm thử đến bảo trì và nâng cấp hệ thống phần mềm. Vai trò của kỹ thuật phần mềm là tạo ra những phương pháp, công cụ và quy trình làm việc để phát triển phần mềm hiệu quả, tiết kiệm chi phí và đảm bảo chất lượng.

Trong thời đại số hóa, vai trò của ngành này càng trở nên quan trọng khi mọi doanh nghiệp đều cần các hệ thống phần mềm để tối ưu hoạt động kinh doanh, nâng cao khả năng cạnh tranh. Một kỹ sư phần mềm giỏi không chỉ biết code mà còn phải nắm vững phương pháp luận, quy trình và các kỹ thuật hiện đại để giải quyết vấn đề thực tế.

Kỹ thuật phần mềm không đơn thuần là "lập trình" như nhiều người vẫn hiểu lầm

Sự khác biệt giữa kỹ thuật phần mềm và công nghệ thông tin

Nhiều người thường nhầm lẫn giữa kỹ thuật phần mềm và công nghệ thông tin. Mặc dù hai ngành này có mối liên hệ chặt chẽ nhưng lại có những khác biệt cơ bản:

• Kỹ thuật phần mềm tập trung vào quy trình phát triển phần mềm, bao gồm thiết kế, xây dựng và bảo trì các hệ thống phần mềm. Ngành này đi sâu vào các phương pháp kỹ thuật để tạo ra sản phẩm phần mềm chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu người dùng.
• Công nghệ thông tin có phạm vi rộng hơn, bao gồm cả phần cứng, phần mềm, mạng máy tính, cơ sở dữ liệu và các hệ thống thông tin. Ngành này thiên về việc ứng dụng công nghệ để giải quyết các vấn đề trong tổ chức và quản lý thông tin.

Một kỹ sư phần mềm thường tập trung vào việc tạo ra sản phẩm phần mềm, trong khi một chuyên gia CNTT có thể làm việc với nhiều khía cạnh khác nhau của hệ thống công nghệ, bao gồm cả việc triển khai và quản lý các hệ thống đó.

Ai phù hợp với ngành kỹ thuật phần mềm?

Không phải ai cũng phù hợp với ngành kỹ thuật phần mềm, mặc dù đây là lĩnh vực có nhu cầu nhân lực cao và mức lương hấp dẫn. Để thành công trong ngành này, bạn cần có những tố chất nhất định và chuẩn bị tâm lý cho một hành trình học tập liên tục, không ngừng nghỉ.

Để theo đuổi kỹ thuật phần mềm, bạn nên có những tố chất sau:

• Tư duy logic và khả năng giải quyết vấn đề: Đây là yếu tố quan trọng bậc nhất. Kỹ sư phần mềm phải phân tích vấn đề một cách logic và tìm ra giải pháp hiệu quả.
• Kiên nhẫn và tỉ mỉ: Công việc liên quan đến code đòi hỏi sự tỉ mỉ cao. Một dấu chấm, dấu phẩy sai có thể khiến cả chương trình không hoạt động.
• Khả năng tự học và thích nghi: Lĩnh vực công nghệ thay đổi nhanh chóng, đòi hỏi bạn phải liên tục cập nhật kiến thức mới.
• Kỹ năng giao tiếp tốt: Kỹ sư phần mềm thường làm việc trong nhóm và giao tiếp với khách hàng, vì vậy khả năng truyền đạt ý tưởng rõ ràng là rất quan trọng.
• Sáng tạo và tư duy phản biện: Khả năng nhìn nhận vấn đề từ nhiều góc độ khác nhau sẽ giúp bạn đưa ra giải pháp sáng tạo và hiệu quả.

Yếu tố đầu tiên và quan trọng nhất để học ngành kỹ thuật phần mềm là bạn phải có tư duy logic và khả năng giải quyết vấn đề tốt

Học kỹ thuật phần mềm là học gì?

Học kỹ thuật phần mềm không chỉ là học cách viết code mà còn bao gồm nhiều kiến thức chuyên môn khác. Chương trình đào tạo được thiết kế để trang bị cho sinh viên cả kiến thức nền tảng và kỹ năng thực tế để có thể bắt đầu sự nghiệp ngay sau khi tốt nghiệp.

Khi học kỹ thuật phần mềm, sinh viên sẽ được đào tạo về:

• Nền tảng khoa học máy tính: Cấu trúc dữ liệu, giải thuật, kiến trúc máy tính, hệ điều hành.
• Ngôn ngữ lập trình: Java, C++, Python, JavaScript và nhiều ngôn ngữ khác tùy theo chương trình đào tạo.
• Cơ sở dữ liệu: Thiết kế, quản lý và tối ưu hóa cơ sở dữ liệu.
• Quy trình phát triển phần mềm: Mô hình thác nước, Agile, Scrum và các phương pháp phát triển phần mềm hiện đại.
• Kiểm thử phần mềm: Các kỹ thuật và công cụ kiểm thử để đảm bảo chất lượng sản phẩm.
• Bảo mật thông tin: Các nguyên tắc và kỹ thuật bảo mật cho hệ thống phần mềm.
• Công nghệ web và di động: Phát triển ứng dụng web, ứng dụng di động và các công nghệ liên quan.

Học kỹ thuật phần mềm không chỉ là học cách viết code mà còn bao gồm nhiều kiến thức chuyên môn khác

Học kỹ thuật phần mềm ra làm gì?

Sau khi tốt nghiệp ngành kỹ thuật phần mềm, sinh viên có nhiều lựa chọn nghề nghiệp với mức lương hấp dẫn và cơ hội phát triển rộng mở. Thị trường việc làm cho ngành này luôn trong tình trạng "khát" nhân lực chất lượng cao.

Các vị trí công việc phổ biến

Kỹ thuật phần mềm ra làm gì là câu hỏi nhiều người quan tâm. Dưới đây là những vị trí phổ biến:

• Lập trình viên/Developer: Phát triển và bảo trì các ứng dụng phần mềm, có thể chuyên về frontend, backend hoặc fullstack.
• Kỹ sư kiểm thử (QA/QC Engineer): Đảm bảo chất lượng phần mềm thông qua các phương pháp kiểm thử.
• Kỹ sư DevOps: Quản lý hạ tầng, tự động hóa quy trình phát triển và triển khai phần mềm.
• Kỹ sư bảo mật: Bảo vệ hệ thống phần mềm khỏi các mối đe dọa bảo mật.
• Phân tích hệ thống: Phân tích yêu cầu và thiết kế hệ thống phần mềm.
• Product Manager: Quản lý sản phẩm phần mềm, xác định tính năng và định hướng phát triển.
• Kiến trúc sư phần mềm: Thiết kế kiến trúc tổng thể cho hệ thống phần mềm phức tạp.
• Nhà nghiên cứu và phát triển (R&D): Nghiên cứu và phát triển các công nghệ mới.

Cơ hội phát triển nghề nghiệp

Ngành kỹ thuật phần mềm mở ra nhiều cơ hội phát triển sự nghiệp:

• Thăng tiến theo cấp bậc: Từ Junior Developer → Senior Developer → Team Lead → Technical Director.
• Chuyên môn hóa: Phát triển thành chuyên gia trong một lĩnh vực cụ thể như AI, Big Data, Cloud Computing.
• Khởi nghiệp: Với kiến thức về phát triển phần mềm, bạn có thể tạo ra sản phẩm riêng và khởi nghiệp.
• Giảng dạy và đào tạo: Trở thành giảng viên hoặc chuyên gia đào tạo trong lĩnh vực công nghệ.
• Tư vấn độc lập: Làm việc tự do (freelance) hoặc trở thành chuyên gia tư vấn công nghệ cho các doanh nghiệp.

Sau khi tốt nghiệp ngành kỹ thuật phần mềm, sinh viên có nhiều lựa chọn nghề nghiệp với mức lương hấp dẫn

Bạn đọc tham khảo thêm: 

Cách chuyển file PDF sang Word đơn giản, nhanh chóng và hiệu quả

Top phần mềm quay màn hình máy tính nhẹ, dễ dùng nhất hiện nay

Kỹ thuật phần mềm lương bao nhiêu?

Một trong những yếu tố thu hút nhiều người theo đuổi ngành kỹ thuật phần mềm chính là mức lương hấp dẫn. Tuy nhiên, kỹ thuật phần mềm lương bao nhiêu phụ thuộc vào nhiều yếu tố như kinh nghiệm, vị trí công việc, kỹ năng và chứng chỉ chuyên môn.

Mức lương theo kinh nghiệm

Mức lương theo vị trí công việc

Kỹ thuật phần mềm học trường nào?

Lựa chọn trường học phù hợp là một trong những quyết định quan trọng để bắt đầu hành trình trong ngành kỹ thuật phần mềm. Việt Nam có nhiều cơ sở đào tạo chất lượng trong lĩnh vực này, nhưng không phải trường nào cũng phù hợp với nhu cầu và điều kiện của bạn.

Tiêu chí chọn trường đào tạo kỹ thuật phần mềm

Khi chọn kỹ thuật phần mềm học trường nào, bạn nên cân nhắc các yếu tố sau:

• Chương trình đào tạo: Nội dung chương trình cập nhật, bám sát nhu cầu thực tế của thị trường.
• Đội ngũ giảng viên: Giảng viên có kinh nghiệm thực tế, không chỉ giỏi về lý thuyết.
• Cơ sở vật chất: Phòng lab, thiết bị và phần mềm hiện đại phục vụ cho việc học tập và thực hành.
• Mối quan hệ với doanh nghiệp: Trường có mối quan hệ tốt với các công ty công nghệ, tạo cơ hội thực tập và việc làm cho sinh viên.
• Cơ hội quốc tế: Chương trình trao đổi sinh viên, hợp tác quốc tế và các chứng chỉ được công nhận toàn cầu.
• Học phí và chính sách hỗ trợ tài chính: Mức học phí phù hợp với điều kiện tài chính và các chính sách học bổng, trả góp.

Các trường đào tạo ngành Kỹ thuật phần mềm nổi bật

Ngành Kỹ thuật phần mềm tại Đại học FPT
Đại học FPT là một trong những đơn vị tiên phong đào tạo ngành Kỹ thuật phần mềm tại Việt Nam. Chương trình học được thiết kế theo chuẩn CDIO quốc tế, giúp sinh viên tiếp cận kiến thức thực tế và đáp ứng nhu cầu doanh nghiệp.

Sinh viên tại FPT có cơ hội thực tập tại các công ty thành viên của Tập đoàn FPT ngay từ khi còn học. Mô hình đào tạo "Learning by Doing" với các dự án thực tế và chương trình OJT (On-the-Job Training) kéo dài 8 tháng giúp sinh viên tích lũy kinh nghiệm. Nhờ đó, tỷ lệ sinh viên có việc làm sau khi tốt nghiệp lên đến 98%.

Đại học Bách Khoa Hà Nội
Là một trong những trường đại học kỹ thuật hàng đầu Việt Nam, Đại học Bách Khoa Hà Nội có chương trình đào tạo Kỹ thuật phần mềm vững chắc. Chương trình giảng dạy chú trọng nền tảng toán học và khoa học máy tính, giúp sinh viên phát triển tư duy logic và kỹ năng lập trình.

Trường sở hữu nhiều phòng thí nghiệm hiện đại và các trung tâm nghiên cứu lớn. Sinh viên có cơ hội tham gia vào các dự án nghiên cứu và các cuộc thi quốc tế, đồng thời kết nối với mạng lưới cựu sinh viên rộng lớn đang làm việc tại các tập đoàn công nghệ hàng đầu.

Đại học Khoa học Tự nhiên TP.HCM
Đại học Khoa học Tự nhiên TP.HCM, thuộc Đại học Quốc gia TP.HCM, nổi bật với chương trình đào tạo cân bằng giữa lý thuyết và thực hành. Sinh viên được tiếp cận các công nghệ mới nhất thông qua hệ thống phòng lab chuyên ngành được trang bị hiện đại.

Nhà trường thường xuyên hợp tác với doanh nghiệp để tổ chức hội thảo, workshop, giúp sinh viên cập nhật xu hướng công nghệ. Nhiều sinh viên của trường đã đạt thành tích cao trong các cuộc thi lập trình quốc tế, khẳng định chất lượng đào tạo vượt trội.

Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông
Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông chuyên đào tạo nhân lực trong lĩnh vực CNTT và Viễn thông. Chương trình giảng dạy được cập nhật theo xu hướng công nghệ mới, giúp sinh viên tiếp cận với các kiến thức tiên tiến và thực tế.

Trường có hai cơ sở đào tạo tại Hà Nội và TP.HCM, tạo điều kiện thuận lợi cho sinh viên trên cả nước theo học. Với mối quan hệ chặt chẽ với các doanh nghiệp viễn thông lớn, sinh viên có nhiều cơ hội thực tập và làm việc ngay sau khi tốt nghiệp.

Vậy nên chọn trường nào để học Kỹ thuật phần mềm?

Việc chọn trường không nên chỉ dựa vào danh tiếng mà còn phải phù hợp với định hướng cá nhân và điều kiện thực tế của bạn. Nếu bạn muốn học trong môi trường năng động, có nhiều cơ hội thực tập và làm việc sớm với doanh nghiệp, hãy ưu tiên các trường có chương trình liên kết doanh nghiệp mạnh như Đại học FPT, RMIT hoặc các trường có hệ đào tạo quốc tế.

Nếu bạn muốn có nền tảng toán học và khoa học máy tính vững chắc để phát triển xa hơn trong lĩnh vực nghiên cứu hoặc làm việc tại các tập đoàn công nghệ lớn, các trường đại học có thế mạnh về kỹ thuật như Bách Khoa, Khoa học Tự nhiên hay Công nghệ Thông tin sẽ là lựa chọn phù hợp.

Ngoài ra, bạn cũng có thể cân nhắc học tại các trường có học phí hợp lý hơn nhưng vẫn đảm bảo chất lượng, hoặc tham gia các chương trình đào tạo trực tuyến kết hợp chứng chỉ quốc tế để tối ưu chi phí và thời gian.

Quan trọng nhất, hãy tìm hiểu kỹ chương trình đào tạo, cơ hội nghề nghiệp và phong cách giảng dạy của trường để đưa ra quyết định phù hợp với bản thân.

Kết luận

Hy vọng bài viết này của Devwork đã giúp bạn hiểu rõ hơn về kỹ thuật phần mềm là gì, kỹ thuật phần mềm học gì, kỹ thuật phần mềm ra làm gì và kỹ thuật phần mềm lương bao nhiêu. Nếu bạn có đam mê với công nghệ và muốn trở thành một kỹ sư phần mềm tài năng, hãy bắt đầu hành trình của mình ngay hôm nay.